Frelsi til sölu - kostar €3,5 milljarða

Efnahagsböðlar ná fram markmiðum sínum með því að lána svo háar fjárhæðir að skuldunautarnir verði efnahagslega háðir þeim. Þessu lýsti John Perkins í bók sinni um játningar efnahagsböðuls og í viðtölum hér á landi.

"Seld er ást og æska mín fyrir yfirsæng og dýnu" söng Þokkabót um árið. Það má (mis)nota mátt peninganna á margan hátt. Í erfiðum þrengingum gæti þjóð í örvæntingu sinni þegið væna styrki, sem þarf ekki einu sinni að endurgreiða. Yfirsæng í kuldanum. Enginn skyldi þó láta sér detta í hug að milljarðar, taldir í hundruðum, séu bara látnir af hendi af góðmennskunni einni saman. Að ekki sé reiknað með að eitthvað komi í staðinn.

Nú er Nýja ESB búið að eyrnamerkja Króötum €3,5 milljarða, eða tæpa 650 milljarða IKR. Þessa fjárhæð fá þeir fyrstu tvö árin eftir inngöngu ef þeir ganga í ESB árið 2012 (hér). Peningarnir eru aðallega ætlaðir í landbúnaðar- og dreifbýlisstyrki. Nú má vera að Króatar séu þegar búnir að taka endanlega ákvörðun um inngöngu, þá er lítið við þetta að athuga. Hér á landi myndi svona fjárhæð duga til að tryggja/kaupa nokkuð mörg atkvæði.

Það þarf ekki að koma neinum á óvart þótt ESB muni veifa sams konar "styrkjum" framan í Íslendinga þegar nær dregur þjóðaratkvæði um aðild. Það myndi auðvitað skekkja lýðræðið, þ.e. frjálsar og sanngjarnar kosningar, en það truflar ekki Brussel eins og dæmin sanna (hér). Ítrekað hefur komið fram að lega landsins og aðgengi að norðursvæðinu séu mikil verðmæti í augum Brusselvaldsins. Það má borga fyrir það fjárhæð sem er léttvæg fyrir stórveldið en búhnykkur fyrir fámenna þjóð í kreppu.

Er fullveldið til sölu fyrir yfirsæng og dýnu?

 

„Þið hafið sýnt okkur að þetta er raunhæft markmið"

Einn af ráðherrunum í ríkisstjórn ESB fundaði í vikunni með norrænum ráðherrum vinnumála um aðgerðir til að bregðast við atvinnuleysi. Í Fréttablaðinu í dag er rætt við ráðherrann (bls. 8), sem heitir Vladimír Špidla og fer með atvinnumál, félags- og jafnréttismál.

Hann segir: "Með evrunni fækkar óvissuþáttunum og stöðugleiki eykst. Til lengri tíma litið er evran því góð fyrir vinnumarkaðinn."

Špidla segir einnig að horft sé til Íslands í atvinnumálum, enda atvinnuleysi mjög lítið hér allt fram að hruninu í fyrra. „Þið hafið sýnt okkur að þetta er raunhæft markmið."

Sýnt að hvað sé raunhæft?

Atvinnuleysi hér á landi hefur löngum verið lítið, eða mjög lítið, allt fram að hruni. Frá aldamótunum hefur meðal atvinnuleysi innan ESB hins vegar verið yfir 7% allan tímann og nálgast nú tveggja stafa tölu. Misjafnt eftir löndum, en þetta er meðaltalið.

Allan þann tíma sem þetta tókst á Íslandi stóðum við utan þátttöku í fjölþjóðlegu myntsamstarfi. Nú eigum við, að mati ráðherrans, að minnka atvinnuleysi með því að fara inn í umhverfi þar sem þetta hefur ekki tekist. Hvernig má það vera?

Þetta skýrir Špidla með því að nú sé í fyrsta sinn sett upp áætlun til að koma jafnvægi á fjármálamarkaði  (tímabært), að gerðar hafi verið breytingar á ráðgjöf ESB í atvinnumálum og að margvíslegum sjóðum verði beitt til að efla atvinnustig.

Til að fá ráðgjöf og aura úr sjóðunum þarf Ísland að ganga í Evrópusambandið. Hann er þó ekki sannfærðari um ágæti áætlananna en svo að hann segir "mikla óvissu" í spám um atvinnuleysi og býst við auknu atvinnuleysi innan ESB. Jafnvægið muni byrja að skapast upp úr miðju næsta ári.

Í samtali við RÚV nefnir hann einnig annað. Að glíma þurfi við langtímavandamál á borð við sífellt hærri meðalaldur. Hér á landi er fæðingartíðnin hærri og aldurssamsetningin hagkvæmari en í Evrópusambandinu, svo þetta vandamál er ekki í kortunum hjá okkur. Það setur atvinnumálin hér í annað samhengi.   

Atvinnuástandið verður ekki bætt með brusselskum spám, einum saman. Við vitum að í þokkalegu árferði hefur gengið vel að halda uppi góðu atvinnustigi á Íslandi. Reynslan er traustara vitni en módel og spár. Það getur tæplega verið skynsamlegt að skipt um kúrs núna og ganga þá leið sem ekki hefur skilað árangri.

 

Skuldauppgjör í skjaldborgum

Það er óábyrg meðferð á fjármunum að borga skuldir sínar, sagði útrásarvíkingurinn, sem jafnframt er (sakleysislegt) andlit íslenskrar siðblindu.

Bendi öllum á að smella hér og lesa greinina "Skuldauppgjör í skjaldborgum". Hún er á blaðsíðu 12 í Tíund, fréttablaði ríkisskattstjóra.

Þetta er grein eftir Aðalstein Hákonarson, sem fyrir tæpu ári ritaði grein um viðskiptavild sem vakti mikla umræðu. Hún hét "Skuldsettar yfirtökur og öfugur samruni" og fjallaði m.a. um hvernig viðskiptavild var (mis)notuð til að auka veðhæfi og taka enn meiri lán.

Í nýju greininni er fjallað um niðurfellingar skulda lögaðila, sem til stendur að gera án þess að færa niðurfellingu til tekna.

... verður ekki betur séð en að þeir sem njóti mests skjóls í þessum tillögum séu sjálftöku- og óreiðumenn sem kenndir voru við útrásina.

Eftir lesturinn geta menn svo velt fyrir sér hverjum er verið að redda. Hvort ríkustu fjölskyldurnar sem skera sig úr njóti góðs af gjörningnum umfram aðra. Ég ætla að sleppa kommentum um efnið í bili, en þetta eru lokaorð greinarinnar:

Það er ótrúlegt hvernig hægt er að koma þessum málum í búning sem kenndur er við skjaldborg um fólkið, heimilin og fyrirtækin. Er ekki komið nóg af rugli í þessu þjóðfélagi?

 

Þær ríkustu skera sig úr

"Two men say they are Jesus"

Þegar ég blaðaði í gegnum fréttir frá síðustu viku kom lína úr Dire Straits lagi upp í hugann. Nokkra af betri textum Marks Knopfler er að finna á plötunni Love Over Gold frá árinu 1982 og í einum þeirra kemur fyrir setningin:

     Two men say they're Jesus - one of them must be wrong!

Lagið, sem heitir Industrial Disease, er um kreppu sem þá var í breskum framleiðsluiðnaði. Snjall textinn gæti átt við margt af því sem er að gerast núna. Í það minnsta kom þessi setning upp í huga minn þegar ég las fréttir af tveimur stjórnmálaleiðtogum.

Jóhanna Sigurðardóttir var sögð ein af valdamestu konum heimsins. Það felast mikil völd í því að sitja yfir stórasta gjaldþroti í heimi.

Angela Merkel, þykir líka valdamikil kona. Hún stýrir ríkisstjórn Þýskalands, sem er aflvél evrópska hagkerfisins.

Báða þessar konur vinna að sama marki. Að leiða þjóð sína út úr kreppunni. Báðar hafa þær fundið leiðina og kynnt þegnum sínum.

Ríkisstjórn Jóhönnu velur þá leið að hækka skatta og búa til nýja. Svo hart gengur hún fram að sumir gætu hrökklast frá (hér). Ríkisstjórn Merkel velur þá leið að lækka skatta (hér). Svo hart gengur hún fram að auðmenn biðja um að fá að borga meira.

Sama vandamálið. Gerólíkar lausnir. One of them must be wrong?

 

Hver einstaklingur skuldar 6,3 milljónir

Tekjur duga ekki fyrir vöxtum

Ríkisstjórnin skoðar nú þá leið að hækka tryggingagjald (hér). Í viðtengdri frétt fara sveitarfélögin fram á að slík hækkun auki ekki á útgjöld þeirra. Árni Páll félagsmálaráðherra talar fyrir auðlindaskatti (hér) en á móti hugmyndum stjórnarinnar um tryggingagjald (hér).

Það síðastnefnda kom fram á ársfundi Vinnumálastofnunar, en þar sagði ráðherrann „mér hugnast ekki hugmyndir um eyrnamerkingu framlaga atvinnulífsins". En hverju getur hann ráðið um það? Í gær var lögð fram álagningarskrá lögaðila og er forvitnilegt að setja "framlög atvinnulífsins" í samhengi við stóru skuldina.

                    Tekjuskattur fyrirtækja         35,0 milljarðar kr.
                    Vextirnir af IceSave               38,4 milljarðar kr.

Þetta er staðreynd sem ekki verður litið framhjá, framlög atvinnulífsins eru þegar eyrnamerkt, þannig séð. Allur tekjuskattur allra fyrirtækja á Íslandi dugir ekki einu sinni fyrir vöxtunum af IceSave. Og Árni Páll vill leggja IceSave klafann á Íslendinga. Og þótt fjármagnstekjuskatti lögaðila sé bætt við þá dugir hann rétt fyrir kaffi og meððí fyrir handrukkarana.

Skattar sem eru eyrnamerktir
Hinn stóri pósturinn í „framlagi atvinnulífsins" er tryggingagjald. Þar er hver einasta króna kyrfilega eyrnamerkt. Mest fer beint til Tryggingastofnunar ríkisins og rest til Ábyrgðasjóðs launa, Atvinnuleysistryggingasjóðs og Útflutningsráðs. Útvarpsgjaldið rennur til RÚV og búnaðargjald fer til búnaðarsambandanna.

Það er til einföld lausn
Það sem Árni Páll getur gert til að minnka eyrnamerkingu skatta er að standa með þjóð sinni og hafna IceSave. Það ætti að vera skylda hans sem ráðherra.

En því miður er Árni Páll í Samfylkingunni og verður að fylgja línu flokksins. Hann má ekki hafna IceSave (hér). Með dugleysi sínu hefur ríkisstjórnin, sem Árni Páll á sæti í, eyrnamerkt framlag atvinnulífsins, algerlega að óþörfu.

Tryggingagjald er ólíkt tekjuskatti að því leyti að sveitarfélögin eru jafnan stærstu greiðendurnir. Hækkun þess kemur þeim því illa. Með því að afgreiða IceSave með sóma mætti komast hjá því að skerða þjónustu og auka útgjöld sveitarfélaganna með þessum hætti.

 

Hækkun tryggingagjalds auki ekki útgjöld sveitarfélaga

Stöðugleikasáttmálinn er svoddan djók

Á vormánuðum beið ráðvillt þjóð í kreppu eftir vegvísi. Nýkjörnir valdhafar lögðu áherslu á "að ná þjóðarsátt um stöðugleikasáttmála" eins og það var orðað. Stöðugleikasáttmálinn er 7 atkvæða orð, 21 bókstafur að lengd, en fæstir vissu hvað orðið þýddi.

Þetta er eitt af þessum orðum sem detta inn í málið og verða skyndilega á allra vörum. Eins og kjölfestufjárfestir, vélindabakflæði, bindiskylda og athyglisbrestur. Í júní fóru línur aðeins að skýrast og þá mátti sjá fyrirsagnir eins og þessar:

   Stöðugleikasáttmálinn að fæðast
   Stöðugleikasáttmálinn undirritaður
   Stöðugleikasáttmálinn í höfn
   Stöðugleikasáttmálinn - vegvísir út úr kreppunni

Margir liðir sáttmálans eru mjög almennt orðaðir. Annað er hreinna og beinna, t.d. áætlun um afnám gjaldeyrishafta og að vextir skulu komnir niður fyrir 10% núna 1. nóvember. Auka skal atvinnu og mikil áhersla lögð á að bæta stöðu skuldsettra heimila. Samningurinn var birtur 25. júní (stutt yfirlit hér).

Síðustu vikur hefur orðið Stöðugleikasáttmáli verið notað sem eins konar vopn í þeim orðaskylmingum sem háðar eru í fjölmiðlum. Þar fer mest fyrir átökum ASÍ, Samtaka atvinnulífsins og ríkisstjórnarinnar. Villi & Gylfi vilja ráða en AGS ræður mestu og ríkisstjórnin smá.

Nær daglega grípur einhver orðið "Stöðugleikasáttmáli" og afgreiðir andstæðinginn með því. Þetta eru algengar fyrirsagnir síðustu vikna.
 
   Stöðugleikasáttmálinn í hættu
   Stöðugleikasáttmálinn í algjörri óvissu
   Stöðugleikasáttmálinn hangir á bláþræði
   Stöðugleikasáttmálinn í uppnámi


Og hvað setur sáttmálann í uppnám?

   ... ef ekki verður byggt nýtt álver,
   ... ef ekki verður skrifað undir IceSave,
   ... ef raflínur fara í umhverfismat,
   ... ef stýrivextir lækka ekki,
   ... ef ekki verður sótt um aðild að Evrópusambandinu,
   ... ef endurreisn bankanna tefst,
   ... ef kjarasamningar verða ekki framlengdir,
   ... ef gjaldeyrisvarnir verð ekki lagðar niður,
   ... ef persónuafsláttur verður ekki hækkaður,
   ... ef endurskoðun AGS tefst,
þá er viðkvæðið ávallt: Stöðugleikasáttmálinn er í hættu.

Kannski er best að rýna í sjálfur í þetta margumþrætta plagg (hér) og velta fyrir sér hvaða stöðuleika er leitað sátta um, fyrir hverja hann er og hvernig til hefur tekist til þessa. Er hann kannski bara djók, eftir allt saman? Svo segir þessi hér. 

 

Staðan hefur lagast

Allir Íslendingar vilja evruna

Pressan.is birtir niðurstöður úr könnun sem sýnir að 24% Íslendinga vill ganga í ESB og taka upp evru. Heldur fleiri (26%) vilja óbreytta skipan og halda í krónuna, rúmur fimmtungur gefur svarið "veit ekki" og aðrir vilja taka einhliða upp erlendan gjaldmiðil, ýmist evruna eða einhvern annan.

Samkvæmt ESB-aðferð við túlkun svara vilja Íslendingar, allir sem einn, taka upp evruna. Einn Finni heimtar það líka. ESB-aðferðin gengur útá að telja aðeins svör þeirra sem segja já. Þar er aldrei tekið mark á öðrum en þeim sem svara rétt.

Ekki var spurt um inngöngu í ESB í könnuninni. Niðurstöður sýna að allir Íslendingar vilja leggja niður lýðræðið og ganga tafarlaust í sambandið, ef eingöngu er tekið mark á þeim sem segja já (eða neita að svara). Hinir verða spurðir aftur. Og aftur. Og aftur. Og aftur.

Með evrunni væri hægt að leggja niður gjaldeyrisvarnir og losna við gjaldeyrisskort. Það kæmi bara eitthvað annað og verra í staðinn (lausafjárkreppa) en fólk fengi í það minnsta atvinnuleysisbæturnar greiddar í evrum, á meðan þær endast.

 

Tímabært að hefja afnám hafta

Michael Hudson talar upphátt

Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn sér um að handrukka fleiri en Íslendinga. Á föstudaginn var Michael Hudson í viðtali í þættinum On The Edge og gefur AGS ekki fallega einkunn. Íslendingar ættu að hlusta á þetta viðtal, sem innlegg í umræðuna. Innlegg frá manni sem þekkir til á Íslandi og er ekki flæktur í flokkspólitískan hráskinnaleik. Hudson hefur m.a. verið gestur í Silfri Egils og skrifað greinar um stöðuna á Íslandi.

Viðtalið er í tveimur stuttum bútum. Sá fyrri (hér) er um framgöngu sænskra banka í Lettlandi, sem nú stunda miskunnarlausa innheimtu með aðstoð ESB og AGS. Afleiðingarnar eru hreint hörmulegar fyrir óbreyttan almenning, eins og Fréttaaukinn á RÚV gerði ágæt skil nýverið.

 

 

Seinni hlutinn er á meðfygjandi klippu. Fyrst klárar Hudson Lettland en síðan (1:45) kemur umfjöllun um Ísland. Takið eftir hvað Hudson segir um Gordon Brown og einnig hvernig spurningin um Ísland er orðuð (er á 0:40 þótt svarið komi mínútu síðar). Hudson talar líka um verðtrygginguna, sem eykur á vanda almennings hér, en mest er fjallað um heildarmyndina.

Þeir sem enn trúa því að við fáum aðstoð frá AGS ættu að hlusta vel. Þeir sem enn trúa því að það sé eitthvert réttlæti í IceSave samningunum ættu að hlusta enn betur.  Þeir sem virkilega halda að innganga í Evrópusambandið bæti eitthvað ættu að hlusta líka.

 

Lán AGS tilbúið í lok október

IceSave krossapróf

 ... meginástæðan fyrir því að ekki var hægt að fara með málið fyrir dóm var sú að ekki mátti leika vafi á að innistæður væru tryggðar. Ef menn féllust á að fá úr því skorið fyrir dómi mundi skapast réttaróvissa um það hvort innistæðutryggingar væru í gildi. Þar með hefði innistæðueigandi á Spáni, í Frakklandi eða annars staðar fengið tilefni til að efast um tryggingarnar og tekið út sparifé sitt. Slík réttaróvissa er óhugsandi.

Nú þegar Icesave er komið á dagskrá, eina ferðina enn, er við hæfi að rifja upp þessi orð Ingibjargar Sólrúnar, í viðtali í DV í júní. Þetta þýðir að kostirnir á krossaprófinu eru tveir:


#1 
Standa fast á kröfunni um að fá skorið úr um ábyrgð að lögum áður en samið er um greiðslur. Það myndi skapa réttaróvissu, mælast illa fyrir meðal háttsettra í Brussel og verða mikil hindrun á veginum inn í Evrópusambandið.

#2
Að gefa Gordon Brown óskorað vald í málinu. Hann er þá sækjandi, verjandi, dómari og böðull. Með því eru lagðar umdeildar drápsklyfjar á íslenska þjóð, en hindrunum á "velferðabrúnni" til Brussel rutt úr vegi.


Allir kratar krossa við #2 vegna þess að Samfylkingin raknar upp ef aðildarumsóknin er slegin út af borðinu. Herópið sem heldur henni saman virkar þá ekki lengur. Tilgangurinn með tilvist hennar hverfur. Við þetta bætist yfirvofandi leiðtogakreppa þar sem Jóhanna situr ekki lengi enn á formannsstóli.

Ákafi krata í að samþykkja IceSave skýrist af þessu. Þeir eru ekki að hugsa um þjóðina, skuldirnar, lífskjörin og framtíðina, heldur um að halda flokknum gangandi.

Hvort skiptir Íslendinga meira máli, lífskjör komandi kynslóða eða líftími Samfylkingarinnar?

 

Icesave ekki á dagskrá í dag

Hin meðvirka Jóka Steingarms

 

 - Hvað segir maður við konu sem er með glóðarauga á báðum?

 - Ekkert!  Það er búð að ræða við hana.

Þessi gamli brandari er löðrandi í karlrembu og hallærislegur eftir því. Samt kemur hann upp í hugann þegar fylgst er með IceSave.

Mr. Brown er búinn að tukta heimilisstýruna íslensku svo rækilega að hún er með glóðarauga á báðum. Af ótta við kúgarann hefur hún ákveðið að ganga með sólgleraugu, fela áverkana og láta sem allt sé í himnalagi. Meðvirkni er það víst kallað.

Eins og vill gerast með meðvirka er leitað að réttlætingu. Síendurteknar áminningar um "að hrunið sé hinum flokkunum að kenna" er birtingarmynd þess. Fullyrðingin er rétt. En í blindri afneitun telur hin meðvirka Jóka Steingarms að það eigi ekki að skamma hana þótt hún klúðri líka. Ef hún beygi sig undir afarkosti og vonda lausn sé það líka hinum að kenna.

Ríkisstjórn Íslands er meðvirkt fórnarlamb sem haltrar áfram, studd af Holta-Þóri. Hún er lurkum lamin og með sólgleraugu. Það er búið að ræða við hana.


PS:
Fyrir þá sem misstu af Spaugstofunni þá er nafnið "Steingarmur" fengið þaðan.

 

Fjárlagaagi verður erfiður