NÝI SÁTTMÁLI: Að ganga uppréttur!

Hún er um margt athyglisverð opnugreinin í Mogganum á Þorláksmessu. Þar skrifar Bjarni Snæbjörn Jónsson um „Nýja sáttmála" sem þjóðin verður að gera við sjálfa sig. Bjarni Snæbjörn er einn eigenda Cpacent.

Í inngangi reifar hann Gamla sáttmála frá 1262 sem gerður var þegar „spilling, ofbeldi og algert innbyrðis vantraust leiddi til þess að Íslendingar voru ófærir um að stjórna eigin málum". Hægt og bítandi í aldanna rás varð þessi ráðstöfun Íslendingum til tjóns.

Eftir að hafa reifað hvernig bankahrunið hefur sett stimpil á Íslendinga kemur greinarhöfundur að atriði sem hefur verið vanrækt í Evrópuumræðunni; að taka til í bakgarðinum fyrst og huga að skuldbindingum að því loknu.

Um nauðsyn þess að endurreisa ímynd lands og þjóðar segir Bjarni:

Ímyndin kemur innan frá. Sá sem ekki ber virðingu fyrir sjálfum sér nýtur ekki virðingar annarra. Viðsnúningur þarf að hefjast með því að efla sjálfsvirðingu þjóðarinnar á ný með markvissu innra átaki og skýru leiðarljósi; eitthvað í líkingu við sjálfstæðisbaráttuna á sínum tíma.

Sem sagt, við þurfum að fara í gegnum naflaskoðun og „snúa ástandinu úr vandamáli í tækifæri". Þar skipta breytt hugarfar og réttar áherslur mestu máli. Síðar segir Bjarni:

Ef stefnan verður tekin á að bindast öðrum þjóðum nánari böndum, verður þjóðin að byggja sig upp til þess að geta gengið upprétt til þessa samstarfs og geta notið virðingar og áhrifa, andstætt því sem gerðist með Gamla sáttmála.

Því miður er þetta hlutur sem margir stjórnmálamenn líta framhjá. Þeir vilja drífa þjóðina inn í Evrópuríkið í miðri kreppu og flagga því sem hluta af lausn vandans. En það gerist bara ekki þannig. Þeir segja að við verðum að hefja aðildarviðræður „vegna þess hvernig komið er fyrir gjaldmiðlinum okkar" rétt eins og evran bíði handan við hornið, sem töframeðal.

Þetta er uppskrift að því að fara úr öskunni í eldinn. Óánægjan á að vera aflvaki breytinga og nýrrar hugsunar. Þetta afl verða Íslendingar að virkja sjálfir. Það dofnar og hverfur ef menn einblína á Evrópusambandið sem lausn og vona að „þeir" bjargi málunum fyrir okkur.

Oft erum við svo upptekin af að losna úr því sem við erum lent í, að við hirðum ekki um að svara spurningunni um hvað við viljum fá í staðinn. Fyrir bragðið sitjum við uppi með breytingar og nýtt ástand sem er að vísu örðuvísi, en engu betra en það sem við fórum úr. Það kallast að fara úr öskunni í eldinn.

Þessi orð eru umhugsunar verð. Ekki ætla ég að gera Bjarna Snæbirni upp skoðanir en mín skoðun er sú að vísasta leiðin fyrir Ísland til að fara úr öskunni í eldinn sé að ganga í Evrópusambandið á þessum tímapunkti. Helst ættum við aldrei að ganga í það og allra síst í miðri kreppu.