ESB: Marklaust plagg í þjóðaratkvæði?

Nú vilja margir Framsóknarmenn knýja á um að flokkurinn setji stefnuna á Brussel og loki augunum fyrir því að vegir fullvalda þjóðar liggja til allra átta. Þetta er eitt  stærsta verkefni framsóknarmanna á flokksþinginu, segir Valgerður. Á borgarafundinum á mánudaginn sagði varaformaður Samfylkingar að við getum komist inn í Evrópusambandið á einu ári.

Er þetta rétt?

Það er hægt að velta upp tveimur kostum og bara spurning hvor þeirra er vitlausari.

Ef gerður er samningur á næstu 12 mánuðum. þá verður hann sjálfkrafa orðinn marklaust plagg þann dag sem Ísland ætti kost á að ganga í sambandið. Það getur ekki verið hugmyndin að ætla að láta þjóðina kjósa um það. Ekki nema það sé viljandi gert til að spila með kjósendur og draga athyglina frá kreppunni og klúðrinu.

Staðreynd: ESB tekur ekki við fleiri ríkjum fyrr en Lissabon samningurinn hefur tekið gildi.

Staðreynd: Lissabon samningurinn getur ekki tekið gildi á árinu 2009.

Staðreynd: Samningurinn hefur í för með sér verulegar breytingar á ESB.

Staðreynd: Aðildarsamningur byggður á núgildandi lögum getur aldrei orðið marktækur.

Í Kastljósinu á mánudag lagði Guðmundur Ólafsson ríka áherslu á að segja fólki satt. Hvers vegna er það ekki gert? Á þetta sjónarspil að vera upphafið að Nýja Íslandi? Hjálp!

Samninganefnd ESB getur eingöngu samið á grundvelli þeirra laga sem nú gilda. Það getur ekki verið að hún sé „hafin yfir lög" og geti samið eftir hugsanlegum reglum sem ekki eru ennþá til. Samningsmarkmið Íslands eru ekki heldur til. Ef samið er eftir núgildandi reglum verður þá allt í plati?

Og hvað svo?

Bíða róleg eftir að Lissabon samningurinn taki gildi. Fyrr komumst við ekki inn.

Þegar það gerist verða breytingar á ESB svo miklar að aðildarsamningur Íslands væri sjálfkrafa orðinn marklaus í mörgum efnisatriðum. Hvað á þá að gera? Láta Framkvæmdastjórn ESB sjá um að „laga hann að nýju umhverfi"? Það heitir að semja af sér. Því miður eru Evróputrúarbrögð Samfylkingarinnar orðin svo svæsin að henni væri meira en trúandi til þess. Eins og eitt stykki bankahrun sé ekki nóg. Þyrfti þá að semja við ESB upp á nýtt og kjósa upp á nýtt?

Hvað breytist með Lissabon samningnum?
Meira og minna allt. Sem dæmi, þá breytist allur texti í því sem nú eru 27 fyrstu greinar Maastricht samningsins að hálfri grein undanskilinni. Flestar greinar þar fyrir aftan breytast eitthvað eða mikið, sumar alveg. Í Rómarsáttmálanum þarf að fara aftur í 11. grein til að finna texta sem stendur óhreyfður, þar fyrir aftan eru líka miklar breytingar. Einnig eru 27 af 37 bókunum (protocols) nýjar, auk breytinga á yfirlýsingum (declarations).

Þetta eru ekki einhver smáatriði.

Miklar breytingar á stjórnkerfinu þar sem færri menn fá meira völd. Breytingar á löggjöf og valdsviði, þar á meðal færist löggjöf í orkumálum til Brussel. Einnig er skotið inn í lögin tilvísun til „hins innri markaðar" hér og þar, m.a. varðandi fiskveiðar. Slíkar tilvísanir hafa verið (mis)notaðar til að fella dóma hjá Evrópudómstólnum í málaflokkum sem ekki heyra undir ESB í orði kveðnu. Það er líka umbylting í utanríkismálum, sem m.a. kemur inn á viðskipti við ríki utan sambandsins.

Hvað er hægt að semja um núna?
Ekkert af viti, satt að segja. Ísland gæti búið í haginn með því að reyna að semja sig framhjá „hinni skaðlegu sjávarútvegsstefnu ESB" eins og Robert Wade orðaði það á borgarafundinum. Það gæti kannski sparað tíma en erfitt að sjá hvaða vitglóra væri í því, svona úr samhengi við boðaðar breytingar. Viðæður gætu reddað nokkrum júrókrötum kokteilpartýum í Brussel og kannski kaffi og meððí í saumaklúbbi hinnar 344 manna héraðsmálanefndar.

Hinn kosturinn
Viðsemjendur gætu farið í „þykjó" og ímyndað sér að Lissabon samningurinn verði lögfestur óbreyttur og samið á þeim grunni, án lagastoðar. Ef síðan samningurinn er felldur aftur á Írlandi er allt unnið fyrir gýg. Þá er bara að byrja upp á nýtt. Það er a.m.k. jafn víðáttuvitlaust og fyrri kosturinn.

Hvernig væri bara að segja satt?

 

Eignarhald auðlinda sé tryggt

Stressborg og ESB listaverkið

Átta tonna listaverkið sem David Černý setti upp í Brussel er hvorki stærsti né dýrasti gjörningur Evrópuríkisins. Černý svindlaði og þarf nú að útskýra hvað varð af 65 milljónum króna sem átti að greiða til listamanna.

Það þarf hins vegar enginn að útskýra hvað varð um þær 78.500 milljónir sem fóru í að byggja þinghúsið í Strasbourg. Þetta glæsilega hús er notað í 4 daga á mánuði og er miklu stærri gjörningur en sá sem tékkneski „listamðurinn" framdi.

Í hverjum mánuði pakka allir 785 þingmenn Evrópuþingsins skrifstofum sínum ofan í þar til gerða kassa. Þeir eru settir í trukka og keyrt með allt til Strassborgar. Þar er tekið upp úr kössunum og menn koma sér fyrir í Louise Weiss byggingunni og byrja að funda.

Menn funda þar í fjóra daga. Þá er öllu pakkað niður aftur, sett í trukka og keyrt aftur til Brussel. Þetta er gert í hverjum mánuði. Kostnaðurinn við þetta þingmannarallý er 17 milljarðar króna á ári, greitt af skattfé þegna Evrópuríkisins. Þess á milli stendur Louise Weiss byggingin eins og hver annar skúlptúr, fólki til yndisauka.

ESB-listaverkið Entropa reyndist gabb

ÖRYGGI

Þetta gæti verið íslensk lýsing nema hvað fjöldinn er meiri. Nokkur hundruð ungmenni stofna til óeirða eftir friðsöm mótmæli 10.000 manna á götum Riga. Þeim fjölmennustu í 19 ár.

Mótmælendur krefjast þess að stjórnin segi af sér og fara fram á uppstokkun á flokkakerfinu. Riga eða Reykjavík, kröfurnar eru þær sömu.

„ESB gefur okkur öryggi og stöðugleika", sagði Normunds Popens, fastafulltrúi Letta hjá ESB í viðtali sem birt var hér á mbl.is á laugardaginn. Lettar gengu í ESB 2004, eins og margar þjóðir A-Evrópu eftir hrun Sovétríkjanna

Lettland fær 30.000 milljónir evra að láni frá Evrópska fjárfestingabankanum, en gjaldmiðill landsins er tengdur evru. Þeir eru líka búnir að fá 7.500 milljónir evra frá IMF.

Hvorki evran né ESB geta varið Lettland fyrir kreppunni. Öryggið er greinilega ekki eins mikið og Popens vonaði. Aukinn samdráttur og vaxandi verðbólga, alveg eins og á Íslandi.

Fréttin með viðtalinu síðasta laugardag byrjar á uppörvandi setningum:
„Ísland sem smæsta ríki ESB gæti augljóslega ekki haft mikil áhrif á stefnu Evrópusambandsins. Það er þó ekki þar með sagt að Ísland hefði engin áhrif."

Óeirðir vegna kreppu í Riga

Hvað veit þessi Wade?

Á nokkrum dögum hef ég séð umfjöllun fjögurra hagfræðinga um leið út úr kreppunni. Tveir eru íslenskir og tveir erlendir. Allir hafa þeir eitthvað til málanna að leggja. Athyglisverður er munur á skoðun þeirra  í gjaldmiðilsmálum.

Útlendingarnir tveir eiga það sameiginlegt að hafa varað við bankakreppu á Íslandi og fengið mikla gagnrýni fyrir. Nú, þegar þeir hafa reynst sannspáir, er leitað álits hjá þeim um framhaldið. Þetta eru Robert Wade, hagfræðingur frá Nýja Sjálandi sem kennir við London School of Economics og Carsten Valgreen fyrrverandi hagfræðingur hjá Danski Bank.

Robert Wade. Hann veit sitt hvað um stöðuna hér, enda hefur hann kynnt sér hana ágætlega og vert að kynna sér það sem hann hefur fram að færa. Helstu punktar úr ræðu hans um næstu viðbrögð eru þessir:

• Kalla saman nefnd erlendra sérfræðinga til rannsóknar og endurskipulagningar ríkisskulda.
• Kortleggja hvar peningarnir eru.
• Endurheimta orðsporið. Reka Davíð Oddsson.
• Forsætisráðherra biðjist afsökunar.
• Tryggja áframhaldandi atvinnu
• Verja lífeyrissjóðina (hægja á hruni þeirra)

Hann bætir líka við hugmyndum um hvað gera skuli í framhaldinu, þegar kreppan er um garð gengin og byggja skal til framtíðar:

• Herða á reglugerðum í fjármálageiranum
• Auka umboð og valdsvið seðlabanka og FME
• Ganga inn í evrusvæðið (eða tengjast Noregi og norskri krónu) þegar búið er að ná stöðugri íslenskri krónu í nokkur ár.
• Hugsanlega ganga í ESB, þá líklega sem „múrbrjótur" fyrir Noreg, til að verja þá gegn "skaðlegri fiskveiðistefnu ESB".

Carsteen Valgreen, sem líka varaði við bankahruni, sagði í Fréttablaðinu á laugardaginn að hugleiða megi evru „þegar innlendum stofnunum og verðbólguvæntingum hefur verið komið í eðlilegt horf". Það sé þó ekki víst að skipta þurfi um gjaldmiðil.

Íslensku hagfræðingarnir tveir eru Guðmundur Ólafsson, sem var í Kastljósinu í kvöld og Ólafur Margeirsson, sem skrifaði nokkuð ítarlega grein sem birtist í Silfrinu á Eyjunni í gær.

Guðmundur Ólafsson. Helstu punktarnir úr viðtalinu við hann í kvöld:

• Þetta mál er komið út úr hagfræðinni fyrir löngu.
• Allar þessar tölur - maður skilur þær ekki.
• Horfurnar jafnvel enn verri en Robert Wade lýsir.
• Ég veit ekki hvað á að gera.
• Loftbólan sem sprakk byrjaði að blása út 2003.
• Það er nauðsynlegt að segja fólki satt.
• Nauðbeygð til að taka einhliða upp erlendan gjaldmiðil.

Undir lokin talaði hann svo um „sögusagnir" þess efnis að ríkisstjórnin ætla að seilast í lífeyrissjóðina til að borga skuldir. Hann sá líka ljós í myrkrinu; út úr hörmungunum kemur eitthvað nýtt og mönnum gefst tími til að sinna hugðarefnum sínum í kreppunni og sinna ástinni.

Ólafur Margeirsson varar við upptöku evru í grein sinni á Silfureyjunni. Segir að það hefði verið gott að taka hana upp fyrir nokkrum árum vegna alþjóðlegrar bankastarfsemi. Nú er sú starfsemi ekki lengur til og gæti orðið til tjóns að skipta um gjaldmiðil.

 

Útlendingarnir tveir eru sammála um það að bíða með breytingar á gjaldmiðli. Vinna sig út úr kreppunni fyrst og huga að gjaldmiðilsbreytingu síðar. Valgreen telur þó ekki víst að þess þurfi.

Íslendingarnir tveir eru hvor á sínum endanum. Annar vill einhliða upptöku strax, hinn telur að breyting gæti orðið til tjóns en krónan sé vörnin í kreppunni.

Hverju eiga svo þeir að trúa sem ekki hafa lögmál hagfræðinnar á takteinum? Miðaða við þá þróun sem víða má sjá í Evrulöndum hallast ég að áliti þeirra erlendu. Setja kraftinn í að byggja upp Nýja Ísland og taka svo þessa gjaldmiðilsumræðu eftir nokkur ár þegar því er lokið.

Robert Wade,ræða hans á íslensku á bloggi Láru Hönnu
Carsten Valgreen,bloggfærsla um grein hans og viðtengd frétt á mbl.is
Guðmundur Ólafsson, Kastljósþátturinn á RÚV
Ólafur Margeirsson, grein hans á Eyjunni, Silfri Egils

Kreppan getur dýpkað

Stálhnefinn - aftur!

Kannski eins gott að Guðlaugur Þór var ekki borinn út með valdi í dag, eins og þeir allra heitustu töluðu um í gær. Það var stálhnefinn sem var reiddur til höggs, Ingibjörg Sólrún sem einhver kallaði utan- og innanríkisráðherra, átti "skilaboðin".

Hitt er annað mál að Guðlaugur Þór virkaði í varnarstöðu á Kastljósinu. Sér í lagi þegar Sigmar gekk ítrekað á hann varðandi meinta stefnubreytingu, einkavæðingu og "aðkomu" Roberts Wessman að rekstri skurðstofu í Keflavík.

Það verður að gera greinarmun á einkarekstri og einkavæðingu, sagði hann. Einhvern veginn fékk maður á tilfinninguna að þegar ráðherrann sagði "mér hugnast ekki einkavæðing" að þá væri hann með lygaramerki á tánum. En hann hefur þó verið hreinsaður af ásökunum um að hafa haft í hótunum við ræðumann.

Ingibjörg Sólrún segist hafa verið að ráða ræðumanninum heilt. Ræðumaðurinn talaði um heilræðið sem hótun. Það er blæbrigðamunur á.

Ingibjörg Sólrún kom boðum til Sigurbjargar