Sönn saga

Þetta er saga úr íslenskum raunveruleika. Frásögn af því hvernig velferðarkerfið gefur ekkju á áttræðisaldri skilaboð um að bjarga sér sjálf. Hún er bótaþegi hjá Tryggingastofnun ríkisins og missti maka sinn fyrir tveimur árum. Hún tilheyrir þeim minnihlutahópi sem hefur farið langverst út úr breytingum síðustu misserin.

Þetta er venjuleg íslensk alþýðukona. Hún flutti með maka sínum og þremur börnum úr sveit til höfuðborgarinnar um miðja öldina sem leið. Þar þurftu þau að byrja upp á nýtt, en kvörtuðu svo sem ekkert yfir því og fjölskyldan stækkaði. Heiðvirt launafólk sem skilaði góðu ævistarfi, stóð í skilum með allt sitt og lagði til hliðar til að tryggja sér áhyggjulaus ævikvöld, eins og það er kallað.

En núna, þegar til á að taka, er það velferðarkerfið sem étur upp sparnaðinn. Bætur eru skertar úr hófi og ekkjan þarf að ganga hratt á höfuðstólinn til að láta enda ná saman. Skerðingin er vegna þeirra vaxtatekna sem hún hefur af ævisparnaðinum, sem er þó ekki nema eitt og hálft jeppaverð.

Svona væri dæmið án vaxtatekna:
Hún fær 51.732 krónur á mánuði úr lífeyrissjóði og ætti því rétt á tekjutryggingu og heimilisuppbót.

          Greiðsla frá Tryggingastofnun yrði 128.268

En þá koma vaxtatekjurnar:
Verðbólgan étur upp vextina en samt kemur hver einasta króna til skerðingar. Raunvirði sparnaðarins rýrnaði um 309.103 krónur á árinu.

En af því að verðbætur teljast líka vaxtatekjur eru ekkjunni reiknaðar 105.107 kr. á mánuði í fjármagnstekjur. Við það lækka bæturnar verulega:

          Greiðsla frá Tryggingastofnun verður 68.223

Auk þess að borga fjármagnstekjuskatt af ekki-tekjunum eru þær notaðar til að skerða bætur frá TR um 60.045 á mánuði og fyrir það skal bótaþeginn greiða með því að ganga á eigur sínar.

Þegar allt er talið saman; neikvæð ávöxtun, skertar bætur og skattur á fjármagnstekjur verður reikningurinn 1.166.760 krónur á ári. Það sem átti að tryggja áhyggjulaust ævikvöld skilar ekkjunni engu en sparar TR stórfé og færir ríkissjóði skatttekjur.

Þannig virkar hið norræna velferðarkerfi á Íslandi.